Kategoria badania:

Badania laboratoryjne – diagnostyka immunologiczna / reumatologia

Krótki opis badania:

Anty-CCP (przeciwciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi) to autoprzeciwciała, które organizm wytwarza przeciwko białkom własnych tkanek zawierającym cytrulinę. Badanie anty-CCP jest jednym z najbardziej swoistych markerów reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) i pozwala na wczesne wykrycie tej choroby, często jeszcze przed pojawieniem się objawów klinicznych. Może być pomocne także w odróżnieniu RZS od innych chorób stawów.

Kiedy warto wykonać badanie anty-CCP?

• Przy podejrzeniu reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) – ból, sztywność i obrzęk drobnych stawów (szczególnie rąk i stóp).
• W diagnostyce różnicowej bólu stawów – w celu odróżnienia RZS od innych zapalnych chorób stawów (np. tocznia, łuszczycowego zapalenia stawów).
• U osób z dodatnim czynnikiem reumatoidalnym (RF), u których istnieje podejrzenie RZS.
• U pacjentów z niejednoznacznymi objawami stawowymi, gdy podejrzewa się proces autoimmunologiczny.
• W ocenie ryzyka progresji i ciężkości przebiegu RZS – wysoki poziom anty-CCP wiąże się często z bardziej agresywną postacią choroby.

Przygotowanie do badania:

• Badanie nie wymaga bycia na czczo ani specjalnego przygotowania.
• Zaleca się unikanie intensywnego wysiłku fizycznego i stresu przed pobraniem krwi.
• Należy poinformować lekarza o stosowanych lekach, zwłaszcza immunosupresyjnych, ponieważ mogą wpływać na wynik.

Więcej informacji

Normy poziomu anty-CCP (dla dorosłych):

• < 20 RU/ml – wynik ujemny (wartości referencyjne mogą się różnić w zależności od laboratorium)
• Wyniki dodatnie:
  • 20–40 RU/ml – niski poziom
  • 40–60 RU/ml – średni poziom
  • 60 RU/ml – wysoki poziom (większe ryzyko agresywnej postaci RZS)

Co oznacza dodatni wynik anty-CCP?

• Silne podejrzenie RZS – przeciwciała anty-CCP są bardzo swoiste (>90%) dla reumatoidalnego zapalenia stawów.
• Wysokie miano anty-CCP często wiąże się z cięższym i szybciej postępującym przebiegiem choroby.
• Obecność anty-CCP przed objawami klinicznymi może zwiastować rozwój RZS w przyszłości.
• Rzadko występuje w innych chorobach – np. toczniu (SLE), zespole Sjögrena, ale zwykle w niskich mianach.

Co oznacza ujemny wynik anty-CCP?

• Nie wyklucza RZS, zwłaszcza we wczesnej fazie lub w postaci seronegatywnej (RF i CCP ujemne).
• Może wskazywać na inne przyczyny bólu i obrzęków stawów – np. zapalenia odczynowe, infekcyjne, zwyrodnienia.
• Dalsza diagnostyka może obejmować badania: RF, ANA, OB, CRP, USG/MRI stawów i konsultację reumatologiczną.

Wskazówki końcowe:

Badanie anty-CCP to jeden z najważniejszych wskaźników reumatoidalnego zapalenia stawów – jego obecność może poprzedzać objawy kliniczne nawet o kilka lat. W połączeniu z innymi parametrami (RF, CRP, OB, obraz kliniczny) umożliwia szybsze rozpoznanie i wczesne włączenie leczenia, co znacząco wpływa na przebieg i rokowanie choroby. W przypadku wyniku dodatniego warto skonsultować się z reumatologiem i rozpocząć dalszą ocenę układu stawowego.