Kategoria badania:
Badania laboratoryjne – diagnostyka kardiologiczna / biochemia kliniczna
Krótki opis badania:
BNP (peptyd natriuretyczny typu B) i jego nieaktywna forma NT-proBNP to markery niewydolności serca, produkowane w mięśniu sercowym (głównie w komorach) w odpowiedzi na nadmierne rozciągnięcie ścian serca i zwiększone ciśnienie. Oznaczenie NT-proBNP we krwi pozwala ocenić funkcję serca, wykryć niewydolność serca, monitorować jej przebieg oraz skuteczność leczenia. Jest to jedno z kluczowych badań w diagnostyce duszności i przewlekłych chorób sercowo-naczyniowych.
Kiedy warto wykonać badanie NT-proBNP?
- Przy duszności o niejasnej przyczynie – różnicowanie między niewydolnością serca a chorobami płuc.
- W diagnostyce i monitorowaniu przewlekłej niewydolności serca (CHF).
- Przy obrzękach kończyn dolnych, zmęczeniu, kołataniu serca, nietolerancji wysiłku.
- W ocenie ryzyka sercowego u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, zawałem serca, migotaniem przedsionków.
- Po hospitalizacji z powodu zaostrzenia niewydolności serca – kontrola skuteczności leczenia.
- U osób z chorobami nerek lub cukrzycą – grupy podwyższonego ryzyka sercowego.
Przygotowanie do badania:
- Badanie najlepiej wykonać na czczo (minimum 8 godzin bez jedzenia), choć nie jest to warunek konieczny.
- Próbkę krwi można pobrać o dowolnej porze dnia.
- Należy poinformować lekarza o stosowanych lekach – niektóre mogą wpływać na poziom NT-proBNP.
- Warto unikać intensywnego wysiłku fizycznego i stresu przed badaniem.
Więcej informacji
Normy NT-proBNP (dla dorosłych):
- < 125 pg/ml – norma dla osób poniżej 75. roku życia
- < 450–900 pg/ml – granice interpretacyjne w zależności od wieku i stanu klinicznego
- > 900 pg/ml – najczęściej świadczy o niewydolności serca
U osób starszych i pacjentów z niewydolnością nerek wartości mogą być fizjologicznie wyższe.
Co oznacza podwyższony poziom NT-proBNP?
- Niewydolność serca – najczęstsza przyczyna podwyższonego NT-proBNP.
- Zaostrzenie przewlekłej niewydolności serca, przeciążenie objętościowe i ciśnieniowe.
- Zawał serca, migotanie przedsionków, nadciśnienie tętnicze.
- Choroby nerek, wątroby, otyłość brzuszna – mogą także wpływać na wzrost NT-proBNP.
- Wstrząs septyczny, przewodnienie organizmu – rzadsze przyczyny wzrostu.
Co oznacza prawidłowy lub niski poziom NT-proBNP?
- Niskie stężenie NT-proBNP z dużym prawdopodobieństwem wyklucza niewydolność serca jako przyczynę objawów (np. duszności).
- Pomaga uniknąć zbędnych hospitalizacji i kosztownych badań obrazowych.
- Prawidłowy wynik nie wyklucza innych chorób serca – konieczna jest dalsza diagnostyka przy podejrzeniu kardiologicznym.
Wskazówki końcowe:
Badanie NT-proBNP to bardzo czuły wskaźnik obciążenia serca, pomocny w diagnostyce niewydolności serca i ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego. Szczególnie przydatne u pacjentów z objawami niespecyficznymi, takimi jak duszność, obrzęki, osłabienie. Wysokie wartości wymagają dalszej diagnostyki – np. EKG, echokardiografii, konsultacji kardiologicznej. W połączeniu z innymi parametrami daje kompletny obraz funkcji serca i rokowania pacjenta.