Kategoria badania:

Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna

Krótki opis badania:

HDL (ang. High-Density Lipoprotein) to lipoproteiny o wysokiej gęstości, potocznie nazywane „dobrym cholesterolem”. HDL odpowiada za transport cholesterolu z tkanek obwodowych (w tym naczyń krwionośnych) do wątroby, gdzie może zostać przekształcony i usunięty z organizmu. Wysoki poziom HDL działa ochronnie na układ sercowo-naczyniowy, dlatego jego oznaczenie jest istotnym elementem oceny ryzyka miażdżycy i chorób serca.

Kiedy warto wykonać badanie HDL?

• W ramach profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych.
• W ocenie pełnego lipidogramu (razem z cholesterolem całkowitym, LDL i triglicerydami).
• U osób z nadciśnieniem, cukrzycą, otyłością lub palących papierosy.
• Przy dodatnim wywiadzie rodzinnym w kierunku chorób układu krążenia.
• W monitorowaniu skuteczności leczenia dietetycznego lub farmakologicznego w hipercholesterolemii.

Przygotowanie do badania:

• Najlepiej wykonać badanie na czczo (8–12 godzin bez jedzenia), choć poziom HDL nie zmienia się gwałtownie po posiłku.
• Unikać alkoholu i intensywnego wysiłku fizycznego dzień przed badaniem.
• Poinformuj lekarza o przyjmowanych lekach – niektóre mogą wpływać na poziom HDL (np. estrogeny, statyny, beta-blokery).

Więcej informacji

Normy poziomu HDL:

• Mężczyźni: > 40 mg/dl (1,0 mmol/l)
• Kobiety: > 50 mg/dl (1,3 mmol/l)
• HDL > 60 mg/dl – uważany za czynnik ochronny przeciw chorobom serca
• HDL < 40 mg/dl – zwiększone ryzyko miażdżycy i incydentów sercowo-naczyniowych

Co oznacza podwyższony poziom HDL?

• Zazwyczaj świadczy o dobrym stanie metabolicznym i niskim ryzyku chorób serca.
• Może być wynikiem zdrowej diety, aktywności fizycznej, unikania alkoholu i nikotyny.
• Bardzo wysokie wartości (np. > 100 mg/dl) rzadko wymagają interwencji, ale mogą występować w niektórych rzadkich zaburzeniach lipidowych.

Co oznacza obniżony poziom HDL?

• Zwiększone ryzyko miażdżycy, zawału i udaru.
• Często związane z:
  • Paleniem papierosów
  • Otyłością brzuszną
  • Dietą bogatą w tłuszcze trans
  • Brakiem aktywności fizycznej
  • Insulinoopornością, cukrzycą typu 2
• Może również występować jako efekt uboczny niektórych leków.

Wskazówki końcowe:

Cholesterol HDL jest uznawany za korzystny dla zdrowia, dlatego jego poziom powinien być jak najwyższy w granicach normy. Jest to ważny wskaźnik ryzyka sercowo-naczyniowego, który warto oceniać razem z innymi parametrami lipidowymi. W przypadku niskiego HDL zaleca się zmianę stylu życia – więcej ruchu, zdrowsza dieta, rzucenie palenia – co może skutecznie podnieść jego poziom.