Kategoria badania:

Badania laboratoryjne – diagnostyka hormonalna (endokrynologiczna)

Krótki opis badania:

FT3 (Free Triiodothyronine) to wolna, biologicznie aktywna forma trójjodotyroniny – jednego z dwóch głównych hormonów produkowanych przez tarczycę. T3 powstaje głównie przez przekształcenie T4 (tyroksyny) w tkankach obwodowych i wpływa m.in. na tempo przemiany materii, pracę serca, układu nerwowego i mięśni. Oznaczenie FT3 służy do oceny funkcji tarczycy, szczególnie w podejrzeniu nadczynności tarczycy lub w tzw. niskim TSH przy prawidłowym FT4.

Kiedy warto wykonać badanie FT3?

• Przy podejrzeniu nadczynności tarczycy, zwłaszcza jeśli TSH jest obniżone, a FT4 w normie.
• U pacjentów z objawami: kołatanie serca, niepokój, potliwość, drżenie rąk, utrata masy ciała mimo apetytu.
• W monitorowaniu leczenia nadczynności tarczycy (np. w chorobie Gravesa-Basedowa).
• Przy podejrzeniu konwersji T4 do T3 (zaburzenia enzymatyczne, niedobory selenu).
• W niektórych przypadkach niedoczynności tarczycy, jeśli objawy są nieproporcjonalne do poziomu TSH i FT4.

Przygotowanie do badania:

• Badanie należy wykonać na czczo, najlepiej rano.
• Nie przyjmować porannej dawki lewotyroksyny przed pobraniem (jeśli dotyczy).
• Unikać stresu, alkoholu, intensywnego wysiłku przed badaniem.
• Poinformuj lekarza o przyjmowanych lekach – np. hormony tarczycy, sterydy, doustne środki antykoncepcyjne, biotyna mogą wpływać na wynik.

Więcej informacji

Normy poziomu FT3 (dla dorosłych):

• 2,0–4,4 pg/ml (lub 3,1–6,8 pmol/l)
  Normy mogą się różnić w zależności od laboratorium i używanej metody.
  

Co oznacza podwyższony poziom FT3?

• Nadczynność tarczycy (np. choroba Gravesa-Basedowa, wole guzkowe toksyczne).
• Przełom tarczycowy – stan zagrożenia życia przy bardzo wysokim poziomie hormonów tarczycy.
• Nadmierna podaż hormonów tarczycy (np. nieprawidłowe dawkowanie lewotyroksyny lub przyjmowanie trójjodotyroniny jako suplementu).
• T3-toksykoza – rzadsza postać nadczynności, w której tylko FT3 jest podwyższone.
• Czasem wzrost może być przejściowy, np. w czasie intensywnego stresu, chorób psychicznych lub przy stosowaniu niektórych leków.

Co oznacza obniżony poziom FT3?

• Niedoczynność tarczycy – rzadziej niż FT4, ale może występować w bardziej zaawansowanych przypadkach.
• Zespół niskiego T3 (non-thyroidal illness syndrome) – obserwowany w ciężkich chorobach ogólnoustrojowych, przy jednocześnie prawidłowym TSH.
• Niedożywienie, długotrwały stres, głodówka, ciężkie infekcje, urazy.
• Zaburzenia konwersji T4 do T3 – np. niedobór selenu, zaburzenia wątroby.

Wskazówki końcowe:

FT3 to ważne, ale pomocnicze badanie w diagnostyce chorób tarczycy – najczęściej oznacza się je w zestawie z TSH i FT4, zwłaszcza gdy wyniki tych dwóch parametrów są niejednoznaczne. Wzrost FT3 przy niskim TSH i prawidłowym FT4 może świadczyć o wczesnej nadczynności tarczycy. Interpretację wyniku należy zawsze odnosić do objawów klinicznych oraz ewentualnego leczenia.