Kategoria badania:
Diagnostyka obrazowa – radiologia / neurologia / laryngologia / chirurgia szczękowo-twarzowa
Krótki opis badania:
RTG czaszki to nieinwazyjne, szybkie badanie radiologiczne, które umożliwia ocenę struktur kostnych czaszki: kości sklepienia i podstawy czaszki, zatok przynosowych, szczęki, żuchwy, oczodołów oraz siodła tureckiego. Zdjęcie może być wykonywane w różnych projekcjach – AP (przednio-tylna), PA (tylno-przednia), boczna, osiowa, celowana – w zależności od wskazań klinicznych. Choć obecnie w wielu przypadkach badanie to zostało zastąpione przez tomografię komputerową (TK), nadal pozostaje przydatne w diagnostyce urazów, chorób zatok oraz zmian w obrębie kości czaszki.
Kiedy warto wykonać RTG czaszki?
- Przy urazach głowy – podejrzenie złamań kości czaszki.
- W diagnostyce bólów głowy, zawrotów głowy, zaburzeń widzenia lub słuchu.
- Przy podejrzeniu zmian kostnych, guzów, przerzutów do kości czaszki.
- W ocenie zatok przynosowych – przy przewlekłym zapaleniu zatok (częściej wykonywane jako RTG zatok).
- W podejrzeniu chorób endokrynologicznych i neurologicznych – np. ocena siodła tureckiego (przysadki mózgowej).
- W stomatologii i chirurgii szczękowo-twarzowej – przy urazach żuchwy, kości jarzmowej, łuku jarzmowego.
Przygotowanie do badania:
- Nie jest wymagane specjalne przygotowanie.
- Należy zdjąć z głowy i szyi wszelkie elementy metalowe: kolczyki, spinki, okulary, aparaty słuchowe, biżuterię, protezy zębowe.
- W dniu badania można normalnie jeść i pić.
- Kobiety w ciąży lub z podejrzeniem ciąży powinny poinformować personel przed wykonaniem badania.
Więcej informacji
Co ocenia RTG czaszki?
- Kości sklepienia i podstawy czaszki – obecność złamań, ubytków, deformacji.
- Zatoki przynosowe – czołowe, szczękowe, sitowe – ocena powietrzności, płynu, zgrubień błony śluzowej.
- Siodło tureckie – ocena ewentualnych zmian w obrębie przysadki.
- Żuchwa, szczęka, łuki jarzmowe, kość nosowa, oczodoły – urazy, zmiany zwyrodnieniowe, guzy.
- Szwy czaszkowe – u dzieci i niemowląt.
Co może wykazać nieprawidłowy wynik RTG czaszki?
- Złamania kości czaszki, szczęki, nosa, łuków jarzmowych – najczęściej pourazowe.
- Zmiany destrukcyjne w kościach czaszki – np. w przebiegu chorób nowotworowych (pierwotnych lub przerzutów).
- Zwapnienia patologiczne, asymetrie, zmiany pourazowe.
- Zmiany zapalne w zatokach przynosowych – np. zacienienie w RTG zatok, pogrubienie błony śluzowej.
- Nieprawidłowe siodło tureckie – np. w guzach przysadki (podejrzenie gruczolaka).
Co oznacza prawidłowy wynik?
- Prawidłowy zarys i struktura kości czaszki.
- Brak złamań, ognisk litycznych, przerzutów czy zmian pourazowych.
- Zachowana powietrzność zatok, prawidłowy kształt siodła tureckiego.
Wskazówki końcowe:
RTG czaszki to proste, szybkie i dostępne badanie, przydatne głównie w ocenie urazów kostnych i zatok przynosowych. W przypadku wątpliwości diagnostycznych lub potrzeby dokładniejszej oceny struktur wewnątrzczaszkowych lekarz może zlecić tomografię komputerową (TK głowy lub zatok), rezonans magnetyczny (MRI mózgu, przysadki) lub dodatkowe badania specjalistyczne (np. konsultację neurologiczną, laryngologiczną, endokrynologiczną).
