Kategoria badania:
Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna
Krótki opis badania:
Test obciążenia glukozą (OGTT, ang. Oral Glucose Tolerance Test) to badanie oceniające, jak organizm reaguje na podanie dużej dawki glukozy. Pozwala wykryć zaburzenia tolerancji glukozy, stan przedcukrzycowy oraz cukrzycę typu 2. Jest także podstawowym testem służącym do rozpoznawania cukrzycy ciążowej. Badanie polega na pobraniu krwi na czczo, następnie po wypiciu roztworu glukozy – zwykle po 1 i 2 godzinach – oznacza się kolejne poziomy glukozy we krwi.
Kiedy warto wykonać test obciążenia glukozą?
- W diagnostyce stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2, gdy glikemia na czczo jest niejednoznaczna.
- W diagnostyce cukrzycy ciążowej – zazwyczaj między 24. a 28. tygodniem ciąży.
- U osób z objawami hiperglikemii (senność, nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu, nagła utrata masy ciała).
- U pacjentów z zespołem metabolicznym, insulinoopornością, nadwagą lub otyłością.
- Przy dodatnim wywiadzie rodzinnym w kierunku cukrzycy.
- W monitorowaniu zaburzeń tolerancji glukozy wykrytych wcześniej.
Przygotowanie do badania:
- Badanie wykonywane jest na czczo – należy powstrzymać się od jedzenia przez 8–12 godzin przed testem.
- Na 3 dni przed badaniem należy stosować standardową dietę, nie ograniczając spożycia węglowodanów.
- Unikać nadmiernego wysiłku fizycznego i stresu dzień przed testem.
- W dniu badania nie wolno pić kawy, palić papierosów ani przyjmować innych napojów poza wodą.
- Poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach – niektóre mogą zaburzyć wynik testu (np. steroidy, diuretyki).
Jak przebiega badanie?
- Pomiar glukozy na czczo (pierwsze pobranie krwi).
- Podanie roztworu 75 g glukozy rozpuszczonej w wodzie (250–300 ml), który należy wypić w ciągu kilku minut.
- Kolejne pomiary glukozy – zazwyczaj po 1 godzinie i po 2 godzinach od wypicia roztworu.
Więcej informacji
Normy dla OGTT (dla dorosłych):
- Na czczo: < 100 mg/dl – prawidłowo
- Po 2 godzinach:
- < 140 mg/dl – prawidłowa tolerancja glukozy
- 140–199 mg/dl – nieprawidłowa tolerancja glukozy (stan przedcukrzycowy)
- ≥ 200 mg/dl – podejrzenie cukrzycy (wymaga potwierdzenia innym badaniem)
Co oznacza podwyższony poziom glukozy po obciążeniu?
- Cukrzycę typu 2 – zwłaszcza gdy poziom przekracza 200 mg/dl po 2 godzinach.
- Stan przedcukrzycowy – ryzyko rozwoju cukrzycy w przyszłości.
- Zaburzenia tolerancji glukozy i insulinooporność – często bezobjawowe, ale wymagające obserwacji.
- Cukrzycę ciążową – u kobiet ciężarnych może wystąpić podwyższony poziom glukozy tylko w trakcie OGTT.
Co oznacza niski poziom glukozy po obciążeniu?
- Hipoglikemię reaktywną – nadmierna reakcja organizmu na dawkę glukozy.
- Nadprodukcję insuliny lub inne zaburzenia metaboliczne – rzadsze, ale wymagające dalszej diagnostyki.
Wskazówki końcowe:
OGTT to bardzo czułe i dokładne badanie, które pozwala wykryć zaburzenia metabolizmu glukozy na wczesnym etapie – często, zanim pojawią się objawy kliniczne. Prawidłowa interpretacja wyników, szczególnie w ciąży, powinna być zawsze dokonana przez lekarza. W przypadku nieprawidłowych wyników zalecana jest dalsza diagnostyka i odpowiednie postępowanie dietetyczne lub farmakologiczne.
