Kategoria badania:
Diagnostyka obrazowa – ultrasonografia / endokrynologia
Krótki opis badania:
USG tarczycy i przytarczyc to nieinwazyjne, bezbolesne badanie ultrasonograficzne, które umożliwia ocenę wielkości, kształtu, struktury i unaczynienia tarczycy oraz – w miarę możliwości – przytarczyc. W badaniu wykorzystuje się fale ultradźwiękowe, które pozwalają uwidocznić zmiany takie jak: guzki, torbiele, wole, stany zapalne czy podejrzane ogniska nowotworowe. USG jest podstawowym narzędziem diagnostycznym w chorobach tarczycy, często stosowanym także w celowanej biopsji cienkoigłowej (BAC).
Kiedy warto wykonać USG tarczycy i przytarczyc?
- Przy powiększeniu tarczycy (wole) lub wyczuwalnym guzku szyi.
- W diagnostyce niedoczynności lub nadczynności tarczycy (przy nieprawidłowych wynikach TSH, FT3, FT4).
- W monitorowaniu guzków tarczycy – kontrola wielkości, cech złośliwości, ewentualnych zmian w czasie.
- Przy podejrzeniu chorób autoimmunologicznych – np. choroby Hashimoto lub Gravesa-Basedowa.
- W ocenie przytarczyc – np. przy podejrzeniu gruczolaka przytarczycy lub nadczynności przytarczyc.
- Przed biopsją tarczycy oraz do oceny węzłów chłonnych szyi.
- W ramach profilaktyki onkologicznej, szczególnie u osób z dodatnim wywiadem rodzinnym.
Przygotowanie do badania:
- Nie wymaga specjalnego przygotowania – nie trzeba być na czczo.
- Należy odsłonić szyję – warto założyć bluzkę z szerokim dekoltem lub zapięciem pod szyją.
- Biżuterię (łańcuszki, szaliki) najlepiej zdjąć przed badaniem.
- Warto zabrać wcześniejsze wyniki badań tarczycy i poprzednie opisy USG, jeśli były wykonywane.
Więcej informacji
Co można ocenić w USG tarczycy i przytarczyc?
- Wielkość, objętość i echogeniczność płatów tarczycy i cieśni.
- Obecność guzków, torbieli, zwapnień, zmian litych i mieszanych.
- Unaczynienie tarczycy i guzków w opcji dopplerowskiej.
- Powiększenie przytarczyc – w przypadku nadczynności przytarczyc, gruczolaków.
- Węzły chłonne szyi – ich liczba, lokalizacja i wygląd (ocena w kontekście zmian nowotworowych lub zapalnych).
- Wskazania do biopsji cienkoigłowej (BAC) – na podstawie cech ultrasonograficznych (klasyfikacja EU-TIRADS).
Co może wykazać nieprawidłowy wynik USG?
- Guzki tarczycy – łagodne lub podejrzane o złośliwość (np. rak brodawkowaty).
- Torbiele, zwapnienia, wole guzkowe lub miąższowe.
- Cecha zapalenia tarczycy – typowe dla Hashimoto (hipoechogeniczny, niejednorodny miąższ).
- Zaburzenia unaczynienia – charakterystyczne dla nadczynności tarczycy.
- Gruczolaki przytarczyc – ogniska odpowiadające za nadczynność przytarczyc (trudniejsze do uwidocznienia).
Co oznacza prawidłowy wynik USG?
- Prawidłowa wielkość i struktura tarczycy, brak guzków, torbieli i cech zapalenia.
- Brak widocznych patologicznych struktur w okolicy przytarczyc i węzłów chłonnych.
- Prawidłowy wynik nie wyklucza zaburzeń hormonalnych – dlatego USG należy zawsze łączyć z badaniami krwi (TSH, FT3, FT4, anty-TPO, wapń, PTH).
Wskazówki końcowe:
USG tarczycy i przytarczyc to podstawowe, bezpieczne i dokładne badanie obrazowe, które pozwala wcześnie wykrywać nieprawidłowości w obrębie gruczołów szyi. Wynik USG powinien być interpretowany łącznie z objawami klinicznymi i wynikami badań hormonalnych. W przypadku niepokojących zmian lekarz może zlecić biopsję cienkoigłową, scyntygrafię, badania krwi lub skierować do endokrynologa lub chirurga onkologa.
