Hemoglobina glikowana (HbA1c)

Kategoria badania

Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna

Krótki opis badania

Badanie poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) pozwala ocenić średni poziom glukozy we krwi z ostatnich 2–3 miesięcy. Hemoglobina łączy się z glukozą, tworząc trwały kompleks, którego stężenie rośnie, gdy cukier we krwi jest podwyższony. HbA1c jest kluczowym wskaźnikiem w diagnostyce cukrzycy i monitorowaniu skuteczności leczenia. Zdarza się, że badanie glukozy na czczo i glukozy przygodnej nie wykaże większych nieprawidłowości, a dopiero stężenie hemoglobiny glikowanej odzwierciedli patologiczne wahania stężenia glukozy w organizmie.

Kiedy warto wykonać badanie hemoglobiny glikowanej?

• W diagnostyce cukrzycy typu 1 i 2.
• W monitorowaniu długoterminowej kontroli glikemii u osób z cukrzycą.
• Przy podejrzeniu stanów przedcukrzycowych.
• U osób z czynnikami ryzyka cukrzycy (otyłość, nadciśnienie, historia rodzinna).

Zaleca się wykonywanie tego badania przez diabetyków nawet raz na kwartał.

Przygotowanie do badania

• Badanie nie wymaga bycia na czczo – można je wykonać o dowolnej porze dnia.
• Nie ma potrzeby odstawiania leków przed badaniem, chyba że lekarz zaleci inaczej.
• Warto poinformować lekarza o chorobach przewlekłych lub niedawnych infekcjach, które mogą wpłynąć na wynik.

Więcej informacji

Jakie są normy poziomu hemoglobiny glikowanej?

Zakres referencyjny:

• < 5,7% – prawidłowy poziom glukozy
• 5,7–6,4% – stan przedcukrzycowy
• ≥ 6,5% – wynik sugerujący cukrzycę (wymaga potwierdzenia)

U osób z rozpoznaną cukrzycą wartości docelowe HbA1c ustala lekarz, ale zazwyczaj dąży się do poziomu < 7%, aby minimalizować ryzyko powikłań.

Co oznacza podwyższony poziom hemoglobiny glikowanej?

Wysoka HbA1c może wskazywać na:

• Niewyrównaną cukrzycę lub zbyt wysokie poziomy glukozy przez dłuższy czas.
• Nieefektywne leczenie cukrzycy lub brak odpowiedniej kontroli glikemii.
• Stan przedcukrzycowy, który zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.

Podwyższona hemoglobina glikowana świadczy o długotrwale podwyższonym cukrze we krwi, co zwiększa ryzyko powikłań, takich jak uszkodzenie nerek, oczu, naczyń krwionośnych i nerwów. Do takich zmian może dojść zarówno w przebiegu cukrzycy typu 1 jak i 2. Są one nieodwracalne i mogą znacząco wpłynąć na komfort i długość życia pacjenta, dlatego tak ważne jest regularne stosowanie się do zaleceń lekarza i dietetyka.

Co oznacza obniżony poziom hemoglobiny glikowanej?

Niski poziom HbA1c może świadczyć o:

• Hipoglikemii lub nadmiernym obniżeniu poziomu cukru we krwi.
• Niedokrwistości hemolitycznej (skrócenie czasu życia krwinek czerwonych).
• Przewlekłych krwawieniach, które zmniejszają ilość starszych erytrocytów.

Hemoglobina glikowana to jedno z najważniejszych badań w diagnostyce i kontroli cukrzycy, pozwalające na długofalową ocenę skuteczności leczenia i wskazujące na potrzebę ewentualnych zmian terapeutycznych.

Zdarza się, że przyczyną obniżenia poziomu hemoglobiny glikowanej jest ciąża, dlatego kobiety ciężarne powinny skonsultować swój wynik z prowadzącym ciąże lekarzem ginekologiem.