Kategoria badania:

Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna

Krótki opis badania:

Bilirubina to barwnik żółciowy powstający w wyniku rozpadu hemoglobiny z czerwonych krwinek. Wyróżniamy bilirubinę niesprzężoną (wolną) i sprzężoną (związaną z kwasem glukuronowym w wątrobie). Bilirubina całkowita obejmuje sumę obu tych form. Jej poziom we krwi jest ważnym wskaźnikiem funkcji wątroby, drożności dróg żółciowych oraz procesów rozpadu krwinek. Podwyższenie bilirubiny może prowadzić do żółtaczki i wskazywać na różne choroby.

Kiedy warto wykonać badanie bilirubiny całkowitej?

• W diagnostyce żółtaczki (zażółcenia skóry i białek oczu).
• Przy podejrzeniu chorób wątroby (np. wirusowe zapalenie wątroby, marskość, stłuszczenie).
• W chorobach dróg żółciowych (np. kamica żółciowa, niedrożność przewodów żółciowych).
• W diagnostyce niedokrwistości hemolitycznej (rozpadu erytrocytów).
• U noworodków – w ocenie żółtaczki fizjologicznej lub patologicznej.
• W monitorowaniu chorób wątroby i efektów leczenia.

Przygotowanie do badania:

• Zaleca się wykonanie badania na czczo (8–12 godzin bez jedzenia).
• Należy unikać alkoholu i tłustych posiłków przed badaniem.
• Poinformuj lekarza o stosowanych lekach – niektóre mogą wpływać na poziom bilirubiny (np. paracetamol, leki przeciwpadaczkowe, antybiotyki).

Więcej informacji

Normy poziomu bilirubiny całkowitej (dla dorosłych):

• 0,3–1,2 mg/dl (5–21 µmol/l)
  Wartości referencyjne mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium. U noworodków normy są wyższe i zależne od wieku dziecka.

Co oznacza podwyższony poziom bilirubiny całkowitej?

• Choroby wątroby – zapalenie wątroby, marskość, stłuszczenie.
• Niedrożność dróg żółciowych – np. kamica żółciowa, guzy, zwężenia.
• Niedokrwistość hemolityczna – zwiększony rozpad erytrocytów.
• Zespół Gilberta – łagodne, wrodzone zaburzenie metabolizmu bilirubiny (niewielki wzrost bilirubiny niesprzężonej, bez objawów choroby).
• Noworodkowa żółtaczka – fizjologiczna lub patologiczna.
• Zatrucia, leki uszkadzające wątrobę, alkoholizm – także mogą podnosić poziom bilirubiny.

Co oznacza obniżony poziom bilirubiny?

• Nie ma istotnego znaczenia klinicznego i rzadko występuje.
• Może pojawić się u osób z bardzo dobrą funkcją wątroby i szybkim metabolizmem.

Wskazówki końcowe:

Oznaczenie bilirubiny całkowitej to ważny element diagnostyki wątroby i dróg żółciowych. Dla dokładniejszej oceny lekarz może zlecić oznaczenie bilirubiny sprzężonej i niesprzężonej, a także badania dodatkowe, takie jak ASPAT, ALAT, GGTP, fosfataza alkaliczna, USG jamy brzusznej czy morfologia krwi. Nawet niewielkie odchylenia warto skonsultować, zwłaszcza jeśli występują objawy żółtaczki lub bóle w prawym podżebrzu.