Kategoria badania:

Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna / hematologia

Krótki opis badania:

Ferrytyna to białko magazynujące żelazo w komórkach organizmu, głównie w wątrobie, szpiku kostnym i śledzionie. Jej stężenie we krwi odzwierciedla zapas żelaza w organizmie i jest podstawowym parametrem w ocenie niedoboru lub nadmiaru żelaza. Oznaczenie ferrytyny pozwala wykryć utajony niedobór żelaza, nawet gdy poziom hemoglobiny i żelaza w surowicy jest jeszcze prawidłowy. Jest także markerem stanu zapalnego – jej poziom może rosnąć w chorobach przewlekłych i nowotworowych.

Kiedy warto wykonać badanie ferrytyny?

• Przy podejrzeniu niedoboru żelaza – np. przewlekłe zmęczenie, bladość skóry, łamliwość paznokci, wypadanie włosów.
• W diagnostyce anemii – szczególnie niedokrwistości z niedoboru żelaza.
• U kobiet z obfitymi miesiączkami, w ciąży lub po porodzie.
• W przypadku chorób przewodu pokarmowego, utraty krwi, zaburzeń wchłaniania (np. celiakia).
• W ocenie nadmiaru żelaza – np. w hemochromatozie, przewlekłych przetoczeniach krwi.
• U pacjentów z przewlekłymi stanami zapalnymi, nowotworami, chorobami wątroby.
• W monitorowaniu leczenia preparatami żelaza.

Przygotowanie do badania:

• Badanie wykonuje się na czczo – co najmniej 8–12 godzin bez jedzenia.
• Dzień przed badaniem należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego i alkoholu.
• Poinformuj lekarza o przyjmowanych lekach i suplementach, zwłaszcza z żelazem lub witaminą C, które mogą wpływać na wynik.
• Warto unikać badania podczas aktywnej infekcji lub stanu zapalnego – ferrytyna jest również białkiem ostrej fazy.

Więcej informacji

Normy poziomu ferrytyny (dla dorosłych):

• Kobiety: 10–150 ng/ml
• Mężczyźni: 20–400 ng/ml

Normy mogą się różnić w zależności od laboratorium, wieku i stanu fizjologicznego (np. ciąża).

Co oznacza obniżony poziom ferrytyny?

• Niedobór żelaza, często jeszcze przed spadkiem hemoglobiny – tzw. utajony niedobór.
• Anemia z niedoboru żelaza – w połączeniu z niskim żelazem i niskim wysyceniem transferyny.
• Niedożywienie, uboga dieta, zaburzenia wchłaniania (np. celiakia, choroba Crohna).
• Utrata krwi – obfite miesiączki, krwawienia z przewodu pokarmowego, częste oddawanie krwi.

Co oznacza podwyższony poziom ferrytyny?

• Stan zapalny lub infekcja – ferrytyna to białko ostrej fazy.
• Hemochromatoza – genetyczne zaburzenie powodujące nadmierne gromadzenie żelaza.
• Choroby wątroby – np. stłuszczenie, marskość, WZW.
• Nowotwory, choroby autoimmunologiczne, zespół metaboliczny.
• Wielokrotne transfuzje krwi – nadmiar żelaza może prowadzić do uszkodzenia narządów.

Wskazówki końcowe:

Ferrytyna to kluczowy wskaźnik gospodarki żelazowej, który warto oceniać wraz z poziomem żelaza, transferyny, wysyceniem transferyny i morfologią krwi. Niski poziom ferrytyny może prowadzić do przewlekłego zmęczenia i obniżonej odporności, nawet przy prawidłowej hemoglobinie. Wysoka ferrytyna nie zawsze oznacza nadmiar żelaza – dlatego interpretację wyniku zawsze warto skonsultować z lekarzem i, jeśli potrzeba, pogłębić diagnostykę.