Podwyższone stężenie lipoproteiny (a), inaczej Lp(a), niezależnie od prawidłowego stężenia cholesterolu, codziennego dbania o zdrowie, wskazuje na znaczne ryzyko przedwczesnej choroby wieńcowej lub miażdżycy, nawet w młodym wieku. Szacuje się, że 20% populacji w Europie ma podwyższony poziom Lp(a) od urodzenia. Większość z nas o tym nie wie.

Co to jest lipoproteina(a)?

Lipoproteina(a), oznaczana skrótem Lp(a), to rodzaj cząsteczki która krąży w naszej krwi. Składa się z cząsteczki LDL (czyli „złego” cholesterolu) połączonej z dodatkowym białkiem – apolipoproteiną(a).

To właśnie obecność tego dodatkowego składnika sprawia, że Lp(a) zachowuje się nieco inaczej niż zwykły cholesterol LDL. Ma właściwości prozapalne i prozakrzepowe, a także przyczynia się do odkładania blaszek miażdżycowych w ścianach naczyń krwionośnych.

Dlaczego Lp(a) jest groźna?

Podwyższony poziom Lp(a) zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, takich jak:

• zawał serca,
• udar mózgu,
• miażdżyca naczyń obwodowych (np. nóg),
• zwężenie zastawki aortalnej, które może prowadzić do niewydolności serca.

Czy styl życia ma wpływ na Lp(a)?

Stężenie lipoproteiny (a) utrzymuje się na stałym poziomie przez okres całego życia, a jej stężenie jest w 90% zależne od czynników dziedzicznych. Dieta czy styl życia nie wpływają istotnie na wynik Lp (a).

Dlatego tak ważne jest jednorazowe jej oznaczenie – wynik tego badania może pozostać aktualny przez całe życie i dostarczyć ważnych informacji na temat Twojego ryzyka zdrowotnego.

 Lipoproteina(a) – kto powinien wykonać?

To badanie krwi służące ocenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Zleca się je szczególnie u osób:

• z rodzinną historią zawałów, udarów, miażdżycy,
• z podejrzeniem dziedzicznej hipercholesterolemii (wysoki cholesterol mimo zdrowego trybu życia),
• z wysokim cholesterolem LDL, który nie odpowiada na leczenie.

 Lp(a) wystarczy oznaczyć raz w życiu, chyba że lekarz zdecyduje inaczej. Wynik może pomóc dostosować leczenie i obniżyć ryzyko poważnych chorób serca. Można wykonać badanie w ramach programu “Moje Zdrowie”.

Poznaj Program „Moje Zdrowie”

Czy wiesz, że jeśli masz ukończone 20 lat możesz przystąpić do bezpłatnego programu, który obejmuje diagnostykę, porady zdrowotne oraz profilaktykę? Dzięki programowi „Moje Zdrowie”, korzystanie z usług medycznych staje się prostsze, bardziej przejrzyste i dostosowane do Twoich potrzeb.

Czym jest program „Moje Zdrowie”?

To bezpłatny bilans zdrowia dla dorosłych, który ruszył od 05 maja 2025 r. – prosty, kompleksowy i dostępny w Twojej przychodni podstawowej opieki zdrowotnej. Dzięki programowi sprawdzisz kondycję swojego organizmu, a wyniki omówisz z personelem medycznym POZ, który przygotuje dla Ciebie indywidualne zalecenia i plan na zdrową przyszłość. Program „Moje Zdrowie” finansuje Narodowy Fundusz Zdrowia.

Z programu mogą skorzystać:

• osoby w wieku 20–49 lat – raz na 5 lat
• osoby powyżej 49. roku życia – raz na 3 lata.

Jak interpretować wyniki?

Warto dodać, że nawet przy bardzo wysokim poziomie Lp(a), nie u każdego rozwinie się choroba serca. Znaczenie ma łączna ocena ryzyka – czyli to, jak wygląda Twój poziom cholesterolu LDL, ciśnienie, cukier, palenie papierosów czy aktywność fizyczna.

Co możesz zrobić już teraz?

Jeśli masz podwyższoną Lp(a), nie panikuj. Choć nie możemy jej bezpośrednio obniżyć, możemy zredukować ogólne ryzyko sercowo-naczyniowe. Oto kilka sprawdzonych działań:

• Obniż poziom LDL (np. statynami lub zmianą diety)
• Utrzymuj prawidłowe ciśnienie tętnicze
• Dbaj o aktywność fizyczną – minimum 150 minut tygodniowo
• Rzuć palenie – to jedna z najlepszych decyzji dla serca
• Unikaj nadwagi i otyłości
• Monitoruj poziom glukozy we krwi.

Podsumowanie

Lipoproteina(a) to ważny, choć często pomijany czynnik ryzyka chorób serca. Jednorazowe badanie może dostarczyć wielu informacji na temat Twojego zdrowia i pomóc w ocenie długoterminowego ryzyka.