Kategoria badania:
Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna
Krótki opis badania:
ALT (aminotransferaza alaninowa), znana również jako AlAT, to enzym występujący głównie w komórkach wątroby. Jej podstawową funkcją jest udział w przemianach aminokwasów. Ponieważ ALT znajduje się głównie w wątrobie, jej poziom we krwi jest bardzo czułym i stosunkowo swoistym wskaźnikiem uszkodzenia tego narządu. Podwyższony poziom ALT może wskazywać na ostre lub przewlekłe choroby wątroby, nawet we wczesnym stadium.
Kiedy warto wykonać badanie ALT?
- Przy podejrzeniu chorób wątroby – np. wirusowe zapalenie wątroby (WZW), stłuszczenie, marskość, toksyczne uszkodzenie.
- W przypadku żółtaczki, osłabienia, braku apetytu, bólu w prawym podżebrzu.
- W ocenie wpływu leków mogących uszkadzać wątrobę (np. paracetamol, statyny, niektóre antybiotyki).
- U osób nadużywających alkoholu lub z podejrzeniem alkoholowej choroby wątroby.
- W monitorowaniu skuteczności leczenia chorób wątroby.
- W badaniach profilaktycznych, zwłaszcza przy współistniejących czynnikach ryzyka (otyłość, cukrzyca, zespół metaboliczny).
Przygotowanie do badania:
- Zaleca się wykonanie badania na czczo (8–12 godzin bez jedzenia).
- Unikać spożywania alkoholu oraz intensywnego wysiłku fizycznego przed badaniem.
- Poinformuj lekarza o przyjmowanych lekach – niektóre z nich mogą wpływać na poziom ALT.
Więcej informacji
Normy poziomu ALT (dla dorosłych):
- Kobiety: < 34 U/l
- Mężczyźni: < 45 U/l
Zakresy referencyjne mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium.
Co oznacza podwyższony poziom ALT?
- Wirusowe zapalenie wątroby (WZW A, B, C) – jeden z najczęstszych powodów wzrostu ALT.
- Stłuszczenie wątroby, również niealkoholowe (NAFLD) – częste przy nadwadze, cukrzycy i insulinooporności.
- Marskość wątroby, alkoholowe uszkodzenie wątroby.
- Toksyny i leki – paracetamol, statyny, niektóre antybiotyki, leki przeciwpadaczkowe.
- Choroby autoimmunologiczne – autoimmunologiczne zapalenie wątroby.
- Zespół metaboliczny – ALT może być pierwszym sygnałem stłuszczenia wątroby.
Co oznacza obniżony poziom ALT?
- ALT poniżej normy zazwyczaj nie ma znaczenia klinicznego.
- Niekiedy może występować u osób z niedoborami witaminy B6, niedożywieniem lub przy bardzo małej masie mięśniowej.
Wskazówki końcowe:
ALT to jedno z najbardziej czułych i użytecznych badań w ocenie zdrowia wątroby. Podwyższenie tego enzymu, zwłaszcza gdy występuje razem z nieprawidłowym wynikiem AST, ALP, GGTP czy bilirubiny, powinno skłonić do dalszej diagnostyki. Warto regularnie kontrolować poziom ALT u osób z czynnikami ryzyka chorób metabolicznych i wątroby.
