Kategoria badania:

Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna

Krótki opis badania:

AST (aminotransferaza asparaginianowa), znana również jako AspAT, to enzym występujący w wielu tkankach organizmu – przede wszystkim w wątrobie, mięśniu sercowym, mięśniach szkieletowych, nerkach i mózgu. Jego główną funkcją jest udział w przemianach aminokwasów. Oznaczenie poziomu AST we krwi służy głównie do oceny funkcji wątroby, ale może także pomóc w wykrywaniu uszkodzeń mięśni czy serca.

Kiedy warto wykonać badanie AST?

• W diagnostyce chorób wątroby – np. wirusowego zapalenia wątroby, stłuszczenia, marskości.
• W różnicowaniu przyczyn żółtaczki.
• Przy podejrzeniu uszkodzenia mięśni – np. w chorobach mięśni, po urazach, przy intensywnym wysiłku fizycznym.
• W monitorowaniu efektów leczenia schorzeń wątroby.
• Jako element panelu prób wątrobowych (razem z ALT, ALP, GGTP, bilirubiną).

Przygotowanie do badania:

• Zaleca się wykonanie badania na czczo (8–12 godzin bez jedzenia).
• Unikać alkoholu i intensywnego wysiłku fizycznego przed badaniem – mogą sztucznie podnieść wynik.
• Poinformuj lekarza o przyjmowanych lekach – niektóre (np. statyny, paracetamol, antybiotyki) mogą wpływać na poziom AST.

Więcej informacji

Normy poziomu AST (dla dorosłych):

• Kobiety: < 35 U/l
• Mężczyźni: < 45 U/l
  Wartości referencyjne mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium.

Co oznacza podwyższony poziom AST?

• Choroby wątroby – wirusowe zapalenie wątroby, alkoholowe uszkodzenie wątroby, marskość, toksyczne uszkodzenia (np. leki, grzyby).
• Zawał serca – dawniej AST był jednym z głównych wskaźników, dziś zastąpiony przez troponiny.
• Uszkodzenia mięśni szkieletowych – np. rabdomioliza, urazy, choroby mięśni (dystrofie).
• Zapalenie trzustki, choroby nerek, wstrząs, niedokrwienie tkanek – również mogą prowadzić do wzrostu AST.
• Intensywny wysiłek fizyczny lub domięśniowe zastrzyki – mogą przejściowo podnieść poziom enzymu.

Co oznacza obniżony poziom AST?

• Niski poziom AST zwykle nie ma znaczenia klinicznego.
• Może występować fizjologicznie, a jego spadek nie wskazuje na chorobę.
• Czasem obserwowany przy niedoborach witaminy B6, która jest kofaktorem enzymu.

Wskazówki końcowe:

AST to enzym nieswoisty dla jednej tkanki – dlatego jego podwyższony poziom zawsze należy interpretować w kontekście innych badań, objawów klinicznych oraz dodatkowych enzymów, takich jak ALT, ALP, CK, LDH czy troponiny. W diagnostyce chorób wątroby ważne jest porównanie stosunku AST/ALT, który może wskazywać np. na alkoholowe uszkodzenie wątroby (gdy AST > ALT, zwykle w stosunku > 2:1).