Kategoria badania:

Badania laboratoryjne – diagnostyka immunologiczna / infekcyjna

Krótki opis badania:

Antystreptolizyna O (ASO) to przeciwciała wytwarzane przez organizm w odpowiedzi na obecność streptolizyny O – toksyny produkowanej przez bakterie paciorkowca β-hemolizującego grupy A (Streptococcus pyogenes). Badanie ASO służy do oceny, czy w organizmie doszło do niedawnego zakażenia paciorkowcem, i może być pomocne w rozpoznawaniu powikłań poinfekcyjnych, takich jak gorączka reumatyczna, kłębuszkowe zapalenie nerek czy zapalenie stawów.

Kiedy warto wykonać badanie ASO?

• Przy podejrzeniu przebytego zakażenia paciorkowcem, szczególnie gardła.
• W diagnostyce gorączki reumatycznej – po infekcjach gardła u dzieci i młodzieży.
• W rozpoznawaniu ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek – typowego powikłania paciorkowcowego.
• U pacjentów z bólem stawów, gorączką, wysypką lub objawami ze strony układu sercowego po przebytej infekcji.
• W różnicowaniu chorób autoimmunologicznych i zapalnych o niejasnej przyczynie.

Przygotowanie do badania:

• Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania – nie trzeba być na czczo.
• Warto unikać intensywnego wysiłku fizycznego i stresu przed pobraniem krwi.
• Należy poinformować lekarza o aktualnych lub niedawno przebytych infekcjach i stosowanych lekach.

Więcej informacji

Normy poziomu ASO (dla dorosłych):

• < 200 IU/ml – wynik prawidłowy
• U dzieci normy mogą sięgać nawet do 250 IU/ml
  Normy mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium. Dla pełnej diagnostyki często wykonuje się badania porównawcze – ASO w dwóch próbkach krwi (w odstępie 1–2 tygodni).

Co oznacza podwyższony poziom ASO?

• Przebyte niedawno zakażenie paciorkowcem – wynik staje się dodatni po 1–3 tygodniach od infekcji, osiąga szczyt po 3–5 tygodniach, a następnie stopniowo spada.
• Gorączka reumatyczna – wynik dodatni może sugerować powikłanie po anginie paciorkowcowej.
• Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek – często towarzyszy wysokiemu poziomowi ASO.
• Paciorkowcowe zapalenie stawów, zakażenia skóry (np. róża), zapalenie wsierdzia.
• Wysokie miano ASO może się utrzymywać przez kilka miesięcy po infekcji.

Co oznacza ujemny (prawidłowy) poziom ASO?

• Brak kontaktu z paciorkowcem lub infekcja przebyta dawno temu.
• Nie wyklucza jednak infekcji paciorkowcowej – zwłaszcza zakażeń skóry, które rzadziej wywołują odpowiedź ASO.
• Może być ujemny w bardzo wczesnym okresie infekcji – zaleca się wówczas powtórzenie badania po 1–2 tygodniach.

Wskazówki końcowe:

ASO to ważny wskaźnik przebytego zakażenia paciorkowcem, szczególnie przy podejrzeniu powikłań autoimmunologicznych. Nie jest to jednak test wykrywający aktywną infekcję – w tym celu stosuje się np. wymaz z gardła i posiew. W diagnostyce gorączki reumatycznej lub kłębuszkowego zapalenia nerek wynik ASO należy interpretować łącznie z objawami klinicznymi, wynikami badań moczu, OB, CRP oraz innymi badaniami serologicznymi.