Białko C-reaktywne (CRP)

Kategoria badania:

Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna

Krótki opis badania:

CRP (białko C-reaktywne) to jedno z tzw. białek ostrej fazy, którego stężenie gwałtownie wzrasta w odpowiedzi na stan zapalny, infekcję lub uszkodzenie tkanek. Wytwarzane jest głównie w wątrobie. Oznaczenie poziomu CRP pomaga w wykrywaniu ostrych i przewlekłych stanów zapalnych, monitorowaniu przebiegu infekcji oraz w ocenie skuteczności leczenia. Jest to badanie niespecyficzne – nie wskazuje dokładnie przyczyny, ale informuje o obecności procesu zapalnego w organizmie.

Kiedy warto wykonać badanie CRP?

• Przy podejrzeniu infekcji bakteryjnej, wirusowej lub grzybiczej.
• W diagnostyce ostrych stanów zapalnych (np. zapalenie płuc, wyrostka robaczkowego, zatok, pęcherza).
• W monitorowaniu przebiegu chorób autoimmunologicznych i reumatycznych (np. RZS, toczeń).
• W celu oceny skuteczności antybiotykoterapii.
• W diagnostyce stanów septycznych, gorączek niewiadomego pochodzenia.
• W chorobach układu sercowo-naczyniowego – jako marker ryzyka (w wersji hs-CRP).

Przygotowanie do badania:

• Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, ale dla wiarygodności wyniku najlepiej wykonać je na czczo.
• Należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, zwłaszcza przeciwzapalnych (np. NLPZ, kortykosteroidy), które mogą wpływać na poziom CRP.
• Unikać intensywnego wysiłku fizycznego przed badaniem – może chwilowo podnieść poziom CRP.

Więcej informacji

Normy poziomu CRP (dla dorosłych):

• < 5 mg/l – wynik prawidłowy
• 5–40 mg/l – łagodny stan zapalny lub infekcja wirusowa
• 40–200 mg/l – umiarkowany stan zapalny lub infekcja bakteryjna
• 200 mg/l – ciężka infekcja bakteryjna, stan septyczny

Co oznacza podwyższony poziom CRP?

• Ostre infekcje bakteryjne – zwłaszcza przy wysokich wartościach.
• Stany zapalne i choroby autoimmunologiczne – np. reumatoidalne zapalenie stawów, zapalenia jelit.
• Nowotwory i urazy tkanek – w tym zawał serca, operacje, oparzenia.
• Przewlekłe infekcje lub stany zapalne – nawet przy umiarkowanie podwyższonych wartościach.
• Powikłania pooperacyjne – wzrost CRP może sugerować zakażenie.

Co oznacza niski poziom CRP?

• Brak aktywnego stanu zapalnego lub infekcji.
• Skuteczność leczenia przeciwzapalnego lub antybiotykoterapii.
• Wskaźnik ogólnego dobrego stanu zdrowia (w kontekście procesu zapalnego).

Wskazówki końcowe:

CRP to czuły, ale niespecyficzny marker stanu zapalnego, który powinien być interpretowany w kontekście objawów klinicznych i innych badań. W przypadkach przewlekłego podwyższenia CRP bez wyraźnej przyczyny konieczna jest dalsza diagnostyka. Dostępna jest również wersja badania hs-CRP (wysokoczuła), służąca do oceny ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Tego nie możemy zlecić w POZ, ale możemy dzieciom do 6 roku życia zlecać szybkie testy.