Kategoria badania:
Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna
Krótki opis badania:
Bilirubina to barwnik żółciowy powstający w wyniku rozpadu hemoglobiny z czerwonych krwinek. Wyróżniamy bilirubinę niesprzężoną (wolną) i sprzężoną (związaną z kwasem glukuronowym w wątrobie). Bilirubina całkowita obejmuje sumę obu tych form. Jej poziom we krwi jest ważnym wskaźnikiem funkcji wątroby, drożności dróg żółciowych oraz procesów rozpadu krwinek. Podwyższenie bilirubiny może prowadzić do żółtaczki i wskazywać na różne choroby.
Kiedy warto wykonać badanie bilirubiny całkowitej?
- W diagnostyce żółtaczki (zażółcenia skóry i białek oczu).
- Przy podejrzeniu chorób wątroby (np. wirusowe zapalenie wątroby, marskość, stłuszczenie).
- W chorobach dróg żółciowych (np. kamica żółciowa, niedrożność przewodów żółciowych).
- W diagnostyce niedokrwistości hemolitycznej (rozpadu erytrocytów).
- U noworodków – w ocenie żółtaczki fizjologicznej lub patologicznej.
- W monitorowaniu chorób wątroby i efektów leczenia.
Przygotowanie do badania:
- Zaleca się wykonanie badania na czczo (8–12 godzin bez jedzenia).
- Należy unikać alkoholu i tłustych posiłków przed badaniem.
- Poinformuj lekarza o stosowanych lekach – niektóre mogą wpływać na poziom bilirubiny (np. paracetamol, leki przeciwpadaczkowe, antybiotyki).
Więcej informacji
Normy poziomu bilirubiny całkowitej (dla dorosłych):
- 0,3–1,2 mg/dl (5–21 µmol/l)
Wartości referencyjne mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium. U noworodków normy są wyższe i zależne od wieku dziecka.
Co oznacza podwyższony poziom bilirubiny całkowitej?
- Choroby wątroby – zapalenie wątroby, marskość, stłuszczenie.
- Niedrożność dróg żółciowych – np. kamica żółciowa, guzy, zwężenia.
- Niedokrwistość hemolityczna – zwiększony rozpad erytrocytów.
- Zespół Gilberta – łagodne, wrodzone zaburzenie metabolizmu bilirubiny (niewielki wzrost bilirubiny niesprzężonej, bez objawów choroby).
- Noworodkowa żółtaczka – fizjologiczna lub patologiczna.
- Zatrucia, leki uszkadzające wątrobę, alkoholizm – także mogą podnosić poziom bilirubiny.
Co oznacza obniżony poziom bilirubiny?
- Nie ma istotnego znaczenia klinicznego i rzadko występuje.
- Może pojawić się u osób z bardzo dobrą funkcją wątroby i szybkim metabolizmem.
Wskazówki końcowe:
Oznaczenie bilirubiny całkowitej to ważny element diagnostyki wątroby i dróg żółciowych. Dla dokładniejszej oceny lekarz może zlecić oznaczenie bilirubiny sprzężonej i niesprzężonej, a także badania dodatkowe, takie jak ASPAT, ALAT, GGTP, fosfataza alkaliczna, USG jamy brzusznej czy morfologia krwi. Nawet niewielkie odchylenia warto skonsultować, zwłaszcza jeśli występują objawy żółtaczki lub bóle w prawym podżebrzu.
