Kategoria badania:

Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna

Krótki opis badania:

LDL (ang. Low-Density Lipoprotein) to lipoproteiny o małej gęstości, które transportują cholesterol z wątroby do komórek organizmu. Nadmiar LDL odkłada się w ścianach naczyń krwionośnych, co prowadzi do tworzenia blaszek miażdżycowych. Z tego powodu LDL nazywany jest „złym” cholesterolem. Oznaczenie jego poziomu jest kluczowym elementem oceny ryzyka miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału serca i udaru mózgu.

Kiedy warto wykonać badanie LDL?

• W profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego.
• W ocenie pełnego profilu lipidowego (lipidogramu).
• U osób z czynnikami ryzyka: nadciśnieniem, cukrzycą, otyłością, paleniem tytoniu.
• W przypadku dodatniego wywiadu rodzinnego w kierunku chorób serca lub zaburzeń lipidowych.
• Podczas monitorowania leczenia dietetycznego lub farmakologicznego (np. statynami).
• Po przebytych incydentach sercowych (zawał, angioplastyka, bypassy).

Przygotowanie do badania:

• Badanie najlepiej wykonać na czczo (8–12 godzin bez jedzenia).
• Unikać alkoholu i tłustych posiłków dzień przed badaniem.
• Poinformuj lekarza o stosowanych lekach – niektóre mogą wpływać na poziom LDL (np. estrogeny, sterydy, diuretyki, statyny).

Więcej informacji

Normy poziomu cholesterolu LDL (dla dorosłych):

• < 100 mg/dl (2,6 mmol/l) – wartość optymalna
• 100–129 mg/dl – prawidłowy poziom
• 130–159 mg/dl – podwyższony poziom (graniczny)
• 160–189 mg/dl – wysoki poziom LDL
• ≥ 190 mg/dl – bardzo wysoki poziom, duże ryzyko sercowo-naczyniowe

Dla osób z dużym ryzykiem sercowym (np. po zawale), poziom LDL powinien wynosić:

• < 70 mg/dl, a czasem nawet < 55 mg/dl (według zaleceń ESC/EAS).

Co oznacza podwyższony poziom LDL?

• Zwiększone ryzyko miażdżycy, zawału serca, udaru mózgu i choroby wieńcowej.
• Może być wynikiem:
  • Diety bogatej w tłuszcze nasycone i trans
  • Braku aktywności fizycznej
  • Predyspozycji genetycznych (np. hipercholesterolemii rodzinnej)
  • Chorób towarzyszących (cukrzycy, niedoczynności tarczycy, zespołu nerczycowego)

Co oznacza obniżony poziom LDL?

• Zazwyczaj świadczy o skutecznej terapii (dieta, leki).
• Rzadziej może wskazywać na:
  • Nadczynność tarczycy
  • Ciężkie choroby wątroby
  • Zespół złego wchłaniania
  • Nowotwory wyniszczające organizm
• Obniżony LDL sam w sobie nie jest zwykle powodem do niepokoju, jeśli nie towarzyszą mu inne nieprawidłowości.

Wskazówki końcowe:

LDL to najważniejszy parametr lipidowy związany z ryzykiem sercowo-naczyniowym. Wysoki poziom wymaga zmian w stylu życia, a często również leczenia farmakologicznego. Wynik LDL należy interpretować razem z innymi frakcjami lipidowymi (HDL, trójglicerydy, cholesterol całkowity) oraz ogólnym ryzykiem sercowym pacjenta.