Kategoria badania:
Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna
Krótki opis badania:
GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza, ang. Gamma-Glutamyl Transferase, GGT) to enzym występujący głównie w komórkach wątroby, dróg żółciowych i trzustki. Bierze udział w metabolizmie aminokwasów i transporcie peptydów. Oznaczenie poziomu GGTP we krwi jest czułym wskaźnikiem uszkodzenia wątroby i zaburzeń odpływu żółci. Wzrost tego enzymu jest szczególnie charakterystyczny dla chorób związanych z nadużywaniem alkoholu.
Kiedy warto wykonać badanie GGTP?
- Przy podejrzeniu chorób wątroby i dróg żółciowych (np. cholestazy, kamicy, nowotworów).
- U osób z podejrzeniem alkoholowego uszkodzenia wątroby.
- W diagnostyce żółtaczki, świądu skóry, bólu w prawym podżebrzu.
- W monitorowaniu leczenia chorób wątroby i wpływu leków hepatotoksycznych.
- W ocenie nieprawidłowych wyników innych enzymów wątrobowych (np. ALP, ALT, AST).
- U pacjentów z podwyższonym ALP – w celu ustalenia, czy przyczyna jest wątrobowa.
Przygotowanie do badania:
- Zaleca się wykonanie badania na czczo (8–12 godzin bez jedzenia).
- Należy unikać alkoholu i tłustych posiłków przez co najmniej 24 godziny przed badaniem.
- Poinformuj lekarza o przyjmowanych lekach – niektóre (np. leki przeciwpadaczkowe, statyny, doustne środki antykoncepcyjne) mogą wpływać na poziom GGTP.
Więcej informacji
Normy poziomu GGTP (dla dorosłych):
- Kobiety: < 35 U/l
- Mężczyźni: < 55 U/l
Wyższe wartości referencyjne u mężczyzn wynikają m.in. z wpływu testosteronu. Normy mogą się różnić w zależności od laboratorium.
Co oznacza podwyższony poziom GGTP?
- Choroby wątroby i dróg żółciowych – np. cholestaza, kamica, marskość, WZW.
- Alkoholowe uszkodzenie wątroby – GGTP często rośnie jako pierwszy marker.
- Zastój żółci – np. w guzach wątroby, zwężeniach przewodów żółciowych, zapaleniu dróg żółciowych.
- Nowotwory wątroby, trzustki lub przerzuty do wątroby.
- Działanie leków – zwłaszcza tych metabolizowanych przez wątrobę.
- Cukrzyca typu 2, zespół metaboliczny – umiarkowany wzrost GGTP może towarzyszyć stłuszczeniu wątroby.
Co oznacza obniżony poziom GGTP?
- Niskie wartości GGTP są fizjologiczne i nie mają istotnego znaczenia diagnostycznego.
- Niekiedy obserwowane przy niedożywieniu lub niedoborach witamin.
Wskazówki końcowe:
GGTP to bardzo czuły marker uszkodzenia wątroby, choć niespecyficzny – jego podwyższenie zawsze należy interpretować łącznie z wynikami ALP, ALT, AST, bilirubiny oraz objawami klinicznymi. Wzrost GGTP u osób pijących alkohol może być wczesnym sygnałem alkoholowego uszkodzenia wątroby. Badanie jest szczególnie pomocne w różnicowaniu przyczyn nieprawidłowego poziomu ALP.
