Kategoria badania:

Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna

Krótki opis badania:

Glukoza to podstawowy cukier prosty krążący we krwi, stanowiący główne źródło energii dla organizmu. Jej poziom regulowany jest przez hormony, przede wszystkim insulinę i glukagon. Badanie stężenia glukozy we krwi pozwala ocenić gospodarkę węglowodanową organizmu i wykryć zaburzenia takie jak hipoglikemia (niedocukrzenie) czy hiperglikemia (nadmiar cukru). Jest to podstawowe narzędzie diagnostyczne w rozpoznawaniu i monitorowaniu cukrzycy.

Kiedy warto wykonać badanie glukozy?

• W diagnostyce i monitorowaniu cukrzycy typu 1 i 2.
• Przy podejrzeniu insulinooporności lub stanu przedcukrzycowego.
• U osób z nadwagą, otyłością, nadciśnieniem lub chorobami sercowo-naczyniowymi.
• W przypadku objawów, takich jak nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu, nagły spadek masy ciała, osłabienie, senność, zawroty głowy czy zaburzenia widzenia.
• W czasie ciąży – jako element diagnostyki cukrzycy ciążowej.
• Jako badanie przesiewowe w rutynowych badaniach kontrolnych.

Przygotowanie do badania:

• Badanie wykonuje się na czczo – należy powstrzymać się od jedzenia przez 8–12 godzin przed pobraniem krwi.
• Należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego i stresu przed badaniem.
• Poinformuj lekarza o przyjmowanych lekach, ponieważ niektóre z nich (np. steroidy, diuretyki) mogą wpływać na poziom glukozy.

Więcej informacji

Jakie są normy poziomu glukozy?

Zakres referencyjny (na czczo):

• 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l) – norma
• 100–125 mg/dl – stan przedcukrzycowy (nieprawidłowa glikemia na czczo)
• ≥126 mg/dl – podejrzenie cukrzycy (wymaga potwierdzenia innym badaniem)

Co oznacza podwyższony poziom glukozy?

Podwyższony poziom glukozy (hiperglikemia) może świadczyć o:

• Cukrzycy typu 1 lub 2.
• Stanie przedcukrzycowym.
• Zespole metabolicznym lub insulinooporności.
• Stresie, infekcjach, zaburzeniach hormonalnych (np. zespół Cushinga).
• Przyjmowaniu leków podnoszących poziom cukru (np. kortykosteroidów).

Co oznacza obniżony poziom glukozy?

Obniżony poziom glukozy (hipoglikemia) może być wynikiem:

• Przedawkowania insuliny lub leków przeciwcukrzycowych.
• Głodzenia lub długiej przerwy w posiłkach.
• Nadmiernego wysiłku fizycznego bez odpowiedniego dostarczenia energii.
• Chorób wątroby, trzustki, lub nadnerczy.
• Rzadziej – guzów produkujących insulinę (insulinoma).

Wskazówki końcowe:

Badanie poziomu glukozy jest szybkie, niedrogie i bardzo istotne dla oceny stanu metabolicznego organizmu. W przypadku nieprawidłowego wyniku lekarz może zalecić dodatkowe badania, takie jak doustny test obciążenia glukozą (OGTT) lub oznaczenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Regularna kontrola glukozy jest szczególnie ważna u osób z czynnikami ryzyka rozwoju cukrzycy.