Kategoria badania:

Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna

Krótki opis badania:

Kreatynina to produkt uboczny metabolizmu mięśni, powstający z rozpadu fosforanu kreatyny. Jest usuwana z organizmu przez nerki, dlatego jej stężenie we krwi jest ważnym wskaźnikiem wydolności nerek. Poziom kreatyniny we krwi pozwala ocenić, jak sprawnie nerki filtrują krew i wydalają zbędne produkty przemiany materii. Badanie kreatyniny jest często wykonywane razem z oceną eGFR (wskaźnika przesączania kłębuszkowego) i poziomem mocznika.

Kiedy warto wykonać badanie kreatyniny?

• Przy podejrzeniu niewydolności nerek lub chorób układu moczowego.
• W diagnostyce i monitorowaniu przewlekłej choroby nerek.
• U osób z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą lub innymi schorzeniami zwiększającymi ryzyko uszkodzenia nerek.
• Przed i w trakcie stosowania leków mogących wpływać na funkcję nerek (np. niektóre antybiotyki, leki przeciwzapalne, cytostatyki).
• W przypadku objawów takich jak obrzęki, zmniejszenie ilości oddawanego moczu, zmęczenie, bóle głowy, zaburzenia świadomości.

Przygotowanie do badania:

• Zaleca się wykonanie badania na czczo (8–12 godzin bez jedzenia).
• Należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego dzień przed badaniem, ponieważ może on chwilowo zwiększyć poziom kreatyniny.
• Poinformuj lekarza o przyjmowanych lekach i suplementach (szczególnie kreatyny), które mogą wpływać na wynik.

Więcej informacji

Jakie są normy poziomu kreatyniny?

Zakres referencyjny:

• Kobiety: 0,6–1,1 mg/dl
• Mężczyźni: 0,7–1,3 mg/dl
  Wartości mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium oraz masy mięśniowej pacjenta.

Co oznacza podwyższony poziom kreatyniny?

Podwyższony poziom kreatyniny może świadczyć o:

• Zaburzeniach funkcji nerek – ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek.
• Odwodnieniu organizmu.
• Ucisku lub niedrożności dróg moczowych (np. przez kamicę nerkową).
• Nadmiernym wysiłku fizycznym lub dużej masie mięśniowej.
• Niektórych lekach toksycznych dla nerek.

Co oznacza obniżony poziom kreatyniny?

Obniżony poziom kreatyniny może być wynikiem:

• Niskiej masy mięśniowej (np. u osób starszych, wyniszczonych lub z zanikiem mięśni).
• Ciąży – w wyniku zwiększonej objętości osocza i filtracji nerkowej.
• Ciężkiego niedożywienia lub chorób wyniszczających.

Wskazówki końcowe:

Badanie poziomu kreatyniny to jedno z podstawowych narzędzi oceny zdrowia nerek. Dla pełniejszej diagnostyki często łączy się je z badaniem eGFR i stężeniem mocznika. Zmiany w poziomie kreatyniny, nawet niewielkie, mogą być istotnym sygnałem ostrzegawczym – dlatego zawsze warto skonsultować wynik z lekarzem.