Kategoria badania

Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna

Krótki opis badania

Mocznik to produkt przemiany białek powstający w wątrobie i usuwany z organizmu przez nerki. Badanie poziomu mocznika we krwi pozwala ocenić, jak sprawnie nerki filtrują odpady metaboliczne, a także dostarcza informacji o stanie nawodnienia i metabolizmu białkowego. Zaledwie 10% mocznika jest wydalana z potem i poprzez układ pokarmowy.

Kiedy warto wykonać badanie mocznika?

• Przy podejrzeniu niewydolności nerek lub chorób układu moczowego.
• W diagnostyce zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.
• Podczas monitorowania przewlekłych chorób nerek lub wątroby.
• W przypadku objawów, takich jak obrzęki, osłabienie, nudności, świąd skóry czy zaburzenia oddawania moczu.

Pacjenci dializowani powinni regularnie badać stężenie mocznika we krwi, celem ustalenia skuteczności dializy. Najczęściej wynik badania stężenia mocznika we krwi ocenia się razem z wynikiem stężenia kreatyniny.

Przygotowanie do badania

• Zaleca się wykonanie badania na czczo (8–12 godzin bez jedzenia).
• Należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego przed badaniem, ponieważ może on przejściowo podnieść poziom mocznika.
• Warto poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, zwłaszcza diuretykach lub suplementach białkowych, które mogą wpłynąć na wynik.

Więcej informacji

Jakie są normy poziomu mocznika?

Zakres referencyjny:
15–45 mg/dl

Wartości mogą różnić się w zależności od laboratorium, a także wieku i płci badanego pacjenta.

Co oznacza podwyższony poziom mocznika?

Podwyższony poziom mocznika (azotemia) może wskazywać na:

• Niewydolność nerek lub przewlekłą chorobę nerek.
• Odwodnienie lub niedostateczne spożycie płynów.
• Wzmożony katabolizm białek (np. po dużym wysiłku fizycznym, w gorączce, przy oparzeniach).
• Obturację dróg moczowych (np. przez kamicę nerkową lub nowotwór).

Podwyższony mocznik to często sygnał, że nerki nie radzą sobie z usuwaniem odpadów, co może prowadzić do groźnych powikłań, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowane i leczone. Taki wynik zawsze warto skonsultować z lekarzem, by zapobiec niebezpiecznym powikłaniom.

Co oznacza obniżony poziom mocznika?

Obniżony poziom mocznika może świadczyć o:

• Niedożywieniu lub diecie niskobiałkowej.
• Ciężkiej chorobie wątroby, która zaburza syntezę mocznika.
• Przewodnieniu (nadmiar płynów w organizmie).
• Ciężkich zaburzeniach wchłaniania jelitowego lub długotrwałym głodzeniu.

Badanie mocznika jest podstawowym elementem diagnostyki funkcji nerek, zwłaszcza w połączeniu z kreatyniną i eGFR. Wyniki dostarczają cennych informacji o stanie metabolizmu białkowego i pozwalają wykryć zaburzenia na wczesnym etapie.

Zdarza się, że obniżone stężenie mocznika występuje fizjologicznie u kobiet ciężarnych.