Niedoczynność tarczycy u dzieci – objawy, diagnostyka i leczenie

Niedoczynność tarczycy, czyli hipotyreoza, to zaburzenie endokrynologiczne, które może poważnie wpłynąć na rozwój fizyczny i psychiczny dziecka. Ten problem zdrowotny najczęściej kojarzy się z dorosłymi osobami, ale warto wiedzieć, że niedoczynność tarczycy występuje również u dzieci. Może występować w formie nabytej lub wrodzonej. Bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie niedoczynności tarczycy, ponieważ to najlepszy sposób na uniknięcie trwałych powikłań i zadbanie o prawidłowy rozwój dziecka.

Czym jest niedoczynność tarczycy?

Niedoczynność tarczycy to stan, w którym gruczoł tarczowy nie produkuje wystarczającej ilości hormonów przede wszystkim tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Hormony tarczycy odpowiadają za regulację metabolizmu, rozwój mózgu, kości, mięśni oraz układu nerwowego. Niedobór hormonów tarczycy może prowadzić do wielu zaburzeń rozwojowych, szczególnie w okresie niemowlęcym i dzieciństwa.

Sprawdź: Kiedy do endokrynologa?

Występowanie niedoczynności tarczycy u dzieci

U dzieci można wyróżnić dwie podstawowe postacie niedoczynności tarczycy. Występuje wrodzona niedoczynność tarczycy, która występuje u noworodków i bardzo często związana jest z wrodzonymi wadami tarczycy, takimi jak agenezja, czyli wrodzony brak tarczycy, ektopia, czyli nieprawidłowe położenie tarczycy, a także zaburzenia syntezy hormonów tarczycy. Występuje również niedoczynność tarczycy nabyta, która rozwija się w późniejszym okresie życia. Ten rodzaj niedoczynności tarczycy występuje zazwyczaj u dzieci w wieku szkolnym i nastolatków. Bardzo często pojawia się w wyniku autoimmunizacyjnego zapalenia tarczycy.

Polecamy także: Soczewki kontaktowe – czy warto?

Objawy niedoczynności tarczycy u dzieci

Objawy kliniczne niedoczynności tarczycy mogą być bardzo różnorodne i zależą od wieku dziecka oraz nasilenia zaburzenia. Często są niespecyficzne, co utrudnia szybkie rozpoznanie niedoczynności tarczycy. Typowe objawy niedoczynności u niemowląt:

• osłabiony odruch ssania,
• senność,
• zaparcia,
• żółtaczka przedłużona,
• chłodna skóra,
• duży język (makroglosja),
• przepuklina pępkowa.

Objawy niedoczynności tarczycy u dzieci starszych:

• spowolnienie wzrostu i przyrostu masy ciała,
• opóźnione dojrzewanie płciowe,
• zmęczenie, ospałość,
• zaburzenia koncentracji,
• obniżona temperatura ciała,
• sucha skóra, wypadanie włosów,
• obrzęki twarzy,
• chrypka,
• zaparcia.

W przypadku podejrzenia zaburzeń rozwojowych tarczycy niezbędna jest szybka diagnostyka niedoczynności tarczycy.

Diagnostyka niedoczynności tarczycy

Rozpoznanie niedoczynności tarczycy polega na analizie objawów, a także wyników badań laboratoryjnych. W przypadku niedoczynności tarczycy występującej u noworodków robi się przesiewowy test z piąstki, który pozwala na baranie poziomu TSH. Jeśli wynik badania będzie wskazywać na wysokie stężenie TSH we krwi, to dowodzi, że u dziecka występuje wrodzona niedoczynność tarczycy. Podstawowe badania robione przy podejrzeniu niedoczynności tarczycy, to:

• Stężenie TSH, czyli najczulszego wskaźnika funkcji tarczycy.
• Badanie poziomu hormonów tarczycy, takich jak Tyroksyny (T4) i Trójjodotyroniny (T3).
• Badanie przeciwciał przeciwtarczycowych, które pomagają w rozpoznaniu autoimmunizacyjnych chorób tarczycy.

Warto wiedzieć, że diagnostyka niedoczynności tarczycy może obejmować również badanie USG tarczycy. To badanie pomaga ocenić budowę tarczycy, sprawdzić jej wielkość i ewentualną obecność zmian ogniskowych.

Wrodzona niedoczynność tarczycy

Wrodzona niedoczynność tarczycy u noworodków to jedno z najgroźniejszych schorzeń metabolicznych wieku niemowlęcego. Wczesne rozpoznanie niedoczynności tarczycy i natychmiastowe leczenie zaburzeń tarczycy pozwalają uniknąć nieodwracalnych zaburzeń rozwoju umysłowego i fizycznego. Objawy wrodzonej niedoczynności mogą być subtelne, dlatego badania przesiewowe są kluczowe. Każdy przypadek niedoczynności tarczycy potwierdzony testami wymaga natychmiastowego włączenia leczenia.

Nabyta niedoczynność tarczycy

Występuje niedoczynność tarczycy nabyta, która zazwyczaj pojawia się u dzieci starszych i młodzieży. Taką chorobę wywołać może autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy, czyli Hashimoto. Często powodem niedoczynności tarczycy nabytej są również infekcje wirusowe lub leczenie jodem radioaktywnym lub operacyjne usunięcie tarczycy. Warto wiedzieć, że nabyta niedoczynność u dzieci bardzo często występuje bezobjawowo. To właśnie dlatego tak ważne są kontrole badania TSH u dzieci, szczególnie tych znajdujących się w grupie ryzyka. Najczęściej występującą formą jest niedoczynność pierwotna tarczycy, a wtedy problem leży w samej tarczycy. Zdarza się też wtórna niedoczynność tarczycy, która związana jest z niedoborem TSH na poziomie przysadki mózgowej.

Leczenie niedoczynności tarczycy

Leczenie niedoczynności tarczycy polega na codziennej suplementacji L-tyroksyną, syntetycznym odpowiednikiem hormonu T4. Dawka ustalana jest indywidualnie, w zależności od masy ciała, wieku dziecka oraz poziomu hormonów. Leczenie obejmuje:

• wyrównanie stężenia hormonów tarczycy,
• regularne oznaczenie poziomu TSH i fT4,
• kontrolę wzrostu i rozwoju dziecka,
• edukację rodziców w zakresie leczenia chorób tarczycy.

Suplementacja hormonami tarczycy powinna być prowadzona pod ścisłą kontrolą endokrynologa dziecięcego. Leczenie zaburzeń tarczycy jest długotrwałe, niekiedy konieczne do końca życia.

Choroba Hashimoto u dzieci

Jednym z głównych powodów niedoczynności tarczycy u dzieci i młodzieży jest autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy, czyli problem znany jako choroba Hashimoto. W takim wypadku układ odpornościowy atakuje komórki tarczycy, przyczyniając się do ich stopniowego zanikania i prowadząc do zmniejszonej produkcji hormonów. Warto zaznaczyć, że choroba Hashimoto rozwija się stopniowo. Objawy chorób tarczycy u dzieci mogą być przez pewien czas niezauważalne. Dlatego właśnie ważna jest diagnostyka. Diagnostyka niedoczynność tarczycy przy Hashimoto polega na oznaczeniu TSH, przeciw ciał anty-TPO i anty-TG. Zazwyczaj przeprowadzane jest również badanie USG.

Znaczenie kontroli i profilaktyki

Niedoczynność tarczycy kontrolna, czyli regularna obserwacja dzieci z grupy ryzyka np. z zespołem Downa, Turner czy cukrzycą typu 1, pozwala na szybkie rozpoznanie niedoczynności tarczycy i zapobieganie powikłaniom. Prawidłowe stężenie hormonów tarczycy jest niezbędne dla zdrowego rozwoju. Nie można zapomnieć o tym, że nieleczona lub późno wykryta niedoczynność tarczycy u dzieci może prowadzić do zaburzenia wzrostu, opóźnionego dojrzewania, trudności w nauce, a nawet spowolnienia rozwoju psychoruchowego.

Niedoczynność tarczycy u dzieci to bardzo poważne schorzenie, które wymaga leczenia. Bardzo ważna jest wczesna diagnostyka, suplementacja L-tyroksyną i regularne kontrole u specjalisty. Niedoczynność tarczycy wrodzona i nabyta mogą prowadzić do wielu nieodwracalnych zmian w rozwoju dziecka, jeśli nie zostaną odpowiednio leczone i kontrolowane. Chcesz zadbać o zdrowie swojego dziecka? W takim razie zdecyduj się na wykonanie badań takich jak stężenie TSH i poziom hormonów tarczycy. Jeśli niedoczynność tarczycy zostanie odpowiednio leczona, to można zadbać o prawidłowy rozwój dziecka i jego dobre samopoczucie na każdym etapie życia.

Sprawdź: Niedoczynność i nadczynność tarczycy – objawy