Kategoria badania:
Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna
Krótki opis badania:
Proteinogram, czyli elektroforeza białek surowicy, to badanie pozwalające na rozdzielenie i ocenę poszczególnych frakcji białek obecnych we krwi. Dzięki temu możliwa jest szczegółowa analiza składu białek, w tym albumin oraz globulin: α1, α2, β i γ. Badanie to jest pomocne w diagnostyce chorób wątroby, nerek, stanów zapalnych, chorób autoimmunologicznych oraz niektórych nowotworów, takich jak szpiczak mnogi.
Kiedy warto wykonać proteinogram?
- Przy podejrzeniu szpiczaka mnogiego i innych gammapatii monoklonalnych.
- W diagnostyce przewlekłych stanów zapalnych i chorób autoimmunologicznych (np. toczeń, RZS).
- W chorobach wątroby, np. marskości czy zapaleniach wątroby.
- W diagnostyce zespołu nerczycowego i utraty białka z moczem.
- W przypadku nieprawidłowego poziomu białka całkowitego lub obniżonego poziomu albumin.
- Przy niewyjaśnionych obrzękach, przewlekłym zmęczeniu, nawracających infekcjach.
Przygotowanie do badania:
- Zaleca się wykonanie badania na czczo (8–12 godzin bez jedzenia).
- Przed badaniem należy unikać dużego wysiłku fizycznego i stresu.
- Należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach – niektóre mogą wpływać na wynik badania (np. kortykosteroidy, estrogeny).
Więcej informacji
Jakie frakcje białek ocenia proteinogram?
- Albuminy – główne białka osocza, odpowiedzialne za utrzymanie ciśnienia onkotycznego i transport różnych substancji.
- Globuliny α1 – zawierają m.in. białka ostrej fazy (np. alfa-1-antytrypsynę).
- Globuliny α2 – np. haptoglobina, ceruloplazmina – wzrastają w stanach zapalnych.
- Globuliny β – uczestniczą w transporcie lipidów i funkcjach odpornościowych.
- Globuliny γ – zawierają przeciwciała (immunoglobuliny), których wzrost może wskazywać na procesy zapalne lub nowotworowe.
Co oznacza nieprawidłowy wynik proteinogramu?
- Zwiększenie frakcji γ-globulin – może wskazywać na przewlekłe stany zapalne, choroby autoimmunologiczne lub szpiczaka mnogiego.
- Pojedynczy „pik” w γ-globulinach (tzw. białko monoklonalne, M-protein) – silnie sugeruje obecność gammapatii monoklonalnej, np. szpiczaka.
- Obniżony poziom albumin – często występuje w chorobach wątroby, nerek, niedożywieniu lub stanach zapalnych.
- Zmienione proporcje frakcji – mogą świadczyć o uszkodzeniu wątroby, zespole nerczycowym, przewlekłych infekcjach czy rozpadzie tkanek.
Wskazówki końcowe:
Proteinogram to bardzo pomocne narzędzie diagnostyczne, szczególnie w ocenie przyczyn nieprawidłowego poziomu białek całkowitych lub w wykrywaniu schorzeń związanych z układem odpornościowym. W przypadku nieprawidłowości lekarz może zalecić wykonanie dodatkowych badań, takich jak immunofiksacja, oznaczenia immunoglobulin (IgG, IgA, IgM), czy biopsja szpiku.
