Kategoria badania:

Badania laboratoryjne – diagnostyka biochemiczna

Krótki opis badania:

UACR (ang. Urine Albumin-to-Creatinine Ratio) to badanie polegające na oznaczeniu stosunku stężenia albuminy do kreatyniny w próbce moczu, najczęściej z porannej zbiórki. UACR umożliwia ocenę stopnia albuminurii bez konieczności całodobowej zbiórki moczu. To podstawowy wskaźnik wczesnego uszkodzenia nerek, szczególnie u osób z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym i chorobami układu sercowo-naczyniowego. UACR jest również istotnym parametrem prognostycznym w przewlekłej chorobie nerek (PChN).

Kiedy warto wykonać badanie UACR?

• U osób z cukrzycą typu 1 i 2 – coroczna kontrola w kierunku nefropatii cukrzycowej.
• U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, chorobami serca, miażdżycą.
• W diagnostyce i monitorowaniu przewlekłej choroby nerek (PChN).
• W przypadku podejrzenia białkomoczu, obrzęków, nadciśnienia, pienienia się moczu.
• U osób z zaburzeniami metabolicznymi, takimi jak otyłość, hiperlipidemia, zespół metaboliczny.
• Do oceny skuteczności leczenia nefroprotekcyjnego (np. inhibitorami ACE, ARB, flozynami).

Przygotowanie do badania:

• Zalecane jest pobranie porannej próbki moczu (ze środkowego strumienia).
• Nie ma potrzeby zbierania moczu przez 24 godziny.
• Nie jest wymagane bycie na czczo, ale zaleca się unikać dużego wysiłku fizycznego przed badaniem.
• Należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach – niektóre (np. NLPZ, diuretyki) mogą wpływać na wynik.

Więcej informacji

Interpretacja wyniku UACR (dla dorosłych):

• < 30 mg/g kreatyniny – normoalbuminuria (wartość prawidłowa)
• 30–300 mg/g – mikroalbuminuria (wczesne uszkodzenie nerek)
• > 300 mg/g – makroalbuminuria (białkomocz jawny)

Wskaźniki mogą być wyrażone również w mg/mmol (normy przeliczeniowe są odpowiednio niższe). Normy mogą różnić się u dzieci i kobiet w ciąży.

Co oznacza podwyższony UACR?

• Uszkodzenie kłębuszków nerkowych, typowo w przebiegu:
  • nefropatii cukrzycowej,
  • nadciśnienia tętniczego,
  • PChN.
• Zwiększone ryzyko sercowo-naczyniowe – nawet niewielki wzrost albuminurii podnosi ryzyko zawału i udaru.
• Może świadczyć o zaostrzeniu chorób nerek, zapaleniu kłębuszków, odwodnieniu lub gorączce.
• Wysokie wartości wymagają dalszej diagnostyki: eGFR, kreatynina, badanie ogólne moczu, USG nerek.

Co oznacza prawidłowy wynik UACR?

• Brak istotnej albuminurii – niska szansa na uszkodzenie nerek.
• Oznacza dobrą kontrolę cukrzycy i/lub ciśnienia tętniczego.
• Utrzymanie wartości w normie zmniejsza ryzyko progresji PChN oraz powikłań sercowo-naczyniowych.

Wskazówki końcowe:

UACR to precyzyjny, łatwy do wykonania wskaźnik uszkodzenia nerek – bardziej czuły niż klasyczne badanie ogólne moczu. Jego oznaczenie zalecane jest szczególnie w monitorowaniu pacjentów z cukrzycą i nadciśnieniem. Regularne kontrole UACR umożliwiają wczesne wykrycie i spowolnienie postępu chorób nerek, zanim dojdzie do spadku filtracji (eGFR). Badanie powinno być zawsze analizowane wraz z wynikami kreatyniny, eGFR, ciśnienia tętniczego oraz glikemii.