Kategoria badania:

Diagnostyka obrazowa – radiologia / ortopedia / reumatologia

Krótki opis badania:

Zdjęcia kostne to klasyczne badania rentgenowskie (RTG) pozwalające ocenić budowę, kształt i ciągłość struktur kostnych oraz stan stawów. W zależności od lokalizacji wykonuje się je w różnych projekcjach – najczęściej AP (przednio-tylna), boczna (profilowa), a także skośna, celowana, osiowa. RTG kręgosłupa, kończyn i miednicy jest podstawowym narzędziem diagnostycznym w przypadkach urazów, bólu, ograniczenia ruchomości, zmian zwyrodnieniowych i podejrzenia chorób układu kostno-stawowego.

Kiedy warto wykonać zdjęcia kostne?

• Przy urazach – podejrzeniu złamań, zwichnięć, pęknięć kości.
• W diagnostyce bólu kręgosłupa, bioder, kolan, barków, stóp, dłoni itp.
• W ocenie zmian zwyrodnieniowych, zapalnych, pourazowych lub nowotworowych.
• W diagnostyce i monitorowaniu chorób reumatycznych, osteoporozy, skoliozy.
• Przy wadach postawy, bólach przeciążeniowych, ograniczeniu ruchomości stawów.
• W ocenie efektów leczenia ortopedycznego, kontroli zrostu kostnego, stabilizacji, endoprotez.

Przygotowanie do badania:

• Nie jest wymagane specjalne przygotowanie.
• W dniu badania można normalnie jeść i pić oraz przyjmować leki.
• Konieczne jest zdjęcie metalowych elementów odzieży lub biżuterii w okolicy badanego obszaru.
• Należy poinformować personel medyczny o ciąży lub jej podejrzeniu – zwłaszcza przy badaniu miednicy i kręgosłupa.

Więcej informacji

Zakres badania obejmuje w zależności od okolicy:

• RTG kręgosłupa (szyjnego, piersiowego, lędźwiowego, krzyżowo-lędźwiowego): ocena kręgów, krążków międzykręgowych, skolioz, zmian zwyrodnieniowych, pourazowych, niestabilności.
• RTG kończyn (górnych i dolnych): kości ramienne, łokciowe, promieniowe, udowe, piszczelowe, strzałkowe, kości stopy i dłoni, stawy (barkowy, łokciowy, nadgarstkowy, kolanowy, skokowy).
• RTG miednicy i bioder: ocena ustawienia stawów biodrowych, struktur miednicy, szyjek kości udowych, ewentualnych przerzutów, zmian zwyrodnieniowych, stanów po urazach lub operacjach.

Co może wykazać nieprawidłowy wynik RTG?

• Złamania, pęknięcia, zwichnięcia, podwichnięcia.
• Zmiany zwyrodnieniowe – zwężenie szpar stawowych, osteofity, sklerotyzacja.
• Zmiany zapalne lub reumatyczne – nadżerki, zniekształcenia, utrata masy kostnej.
• Zmiany nowotworowe lub przerzutowe – ubytki w strukturze kostnej.
• Zaburzenia wzrostu i postawy, asymetrie, nieprawidłowe ustawienie kończyn.
• Zaburzenia zrostu kostnego, stan po operacjach (np. endoprotezoplastyce).

Co oznacza prawidłowy wynik RTG?

• Prawidłowy zarys i struktura kości, brak złamań, zwyrodnień, zwichnięć czy ubytków kostnych.
• Stawy o zachowanej szerokości szpary stawowej, bez cech destrukcji ani nadmiernego zwapnienia.
• Prawidłowe ustawienie osi kończyn i elementów kostnych kręgosłupa.

Wskazówki końcowe:

RTG układu kostno-stawowego to pierwszy krok w diagnostyce ortopedycznej i neurologicznej. Jest badaniem szybkim, powszechnie dostępnym i stosunkowo tanim. W razie niejednoznacznych wyników lub potrzeby dokładniejszej oceny lekarz może zalecić rezonans magnetyczny (MRI), tomografię komputerową (TK), densytometrię (DXA), a także konsultację ortopedyczną, reumatologiczną lub neurologiczną.